मराठी अस्मिता : उत्तर भारतीय मतांचा स्वार्थी खेळ

-उमाजी म. केळुसकर ⬑ दादागिरी ⬉

         
मुंबई, ही केवळ एक महानगर नव्हे, तर ती एक भावना आहे. मराठी अस्मितेचा, कष्टाचा, संघर्षाचा आणि स्वाभिमानाचा अविभाज्य भाग. याच मुंबईवर, याच महाराष्ट्रावर शिवसेना प्रमुख बाळासाहेब ठाकरे यांनी आयुष्यभर प्रेम केले, त्यासाठी संघर्ष केला. त्यांच्या विचारांचे, त्यांच्या धोरणांचे "पेटंट" मिरवणाऱ्या शिंदे शिवसेना पक्षाचे परिवहन मंत्री प्रताप सरनाईक यांनी नुकतेच केलेले विधान महाराष्ट्राच्या राजकीय आणि सामाजिक वर्तुळात एक मोठी वादळाची लाट घेऊन आले आहे. त्यांनी म्हटले आहे की, हिंदी ही मुंबईची बोलीभाषा आहे, ती मराठीची लाडकी बहीण आहे. या वक्तव्यातून त्यांचा लाचारपणा दिसत आहे. हा लाचारपणा कशासाठी? केवळ उत्तर भारतीय मतांसाठी...? हा प्रश्न आज प्रत्येक मराठी माणसाच्या मनात घर करून बसला आहे.

        बाळासाहेब ठाकरे यांनी मराठी माणसाच्या हक्कांसाठी, त्यांच्या सन्मानासाठी कधीही तडजोड केली नाही. "जय महाराष्ट्र" ही त्यांची घोषणा केवळ एक शब्द नव्हती, ती एक चळवळ होती, एक विचार होता. संयुक्त महाराष्ट्राच्या लढ्यातून मुंबई महाराष्ट्राला मिळाली, ती केवळ भौगोलिक एकजूट नव्हती, तर मराठी माणसाच्या भावनांची, त्यांच्या संस्कृतीची ती एक ओळख होती. बाळासाहेबांनी मराठी माणसाला उभे केले, त्यांना न्याय मिळवून दिला. त्यांच्याच नावावर, त्यांच्याच विचारांचे "पेटंट" मिरवणाऱ्या पक्षाच्या एका महत्त्वाच्या मंत्र्याने, मुंबईची बोलीभाषा हिंदी असल्याचे विधान करणे, ही बाळासाहेबांच्या विचारांची आणि मराठी अस्मितेची उघड उघड अवहेलना आहे.

          प्रताप सरनाईक यांनी असे विधान करण्यामागचे कारण स्पष्ट आहे– उत्तर भारतीय मतांचे राजकारण. मुंबईत मोठ्या संख्येने स्थलांतरित झालेले उत्तर भारतीय नागरिक आहेत. त्यांच्या मतांवर डोळा ठेवून असे विधान करणे, ही एक स्वार्थी आणि संधीसाधू राजकारणाची नीच पातळी आहे. महाराष्ट्रात राजकारण करताना, इथे सत्ता मिळवताना, मराठी माणसाच्या भावनांना पायदळी तुडवून, दुसऱ्या भाषेला प्राधान्य देणे, हा केवळ मतलबीपणा नव्हे, तर हा विश्वासघात आहे. मराठी ही महाराष्ट्राची राजभाषा आहे, मुंबईची ओळख आहे. प्रत्येक राज्याची स्वतःची एक प्रादेशिक भाषा असते, तिची स्वतःची एक ओळख असते. महाराष्ट्रात राहून, महाराष्ट्राचे प्रतिनिधित्व करताना, मराठीला दुय्यम स्थान देण्याचा हा प्रयत्न अत्यंत निषेधार्ह आहे.

          प्रताप सरनाईक यांच्या या विधानामुळे अनेक प्रश्न उपस्थित होतात. शिंदे शिवसेना पक्ष बाळासाहेबांच्या कोणत्या विचारांचे "पेटंट" मिरवतो आहे? केवळ त्यांच्या नावाचा वापर करून सत्ता मिळवण्याचे राजकारण सुरू आहे का? मराठी अस्मितेच्या रक्षणासाठी स्थापन झालेल्या पक्षातून आज मराठी अस्मितेलाच धोका निर्माण होत आहे का? हे प्रश्न केवळ प्रताप सरनाईक यांच्यापुरते मर्यादित नाहीत, तर ते संपूर्ण शिंदे शिवसेना पक्षाच्या भूमिकेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण करतात. उत्तर भारतीय मतांसाठी मराठी अस्मितेशी तडजोड करणे, हा एक धोकादायक पायंडा आहे. आज उत्तर भारतीयांच्या मतांसाठी हिंदीला प्राधान्य दिले जात आहे, उद्या आणखी कोणत्या समाजाच्या मतांसाठी मराठीला दुय्यम केले जाईल? राजकारण हे केवळ मतांच्या आकडेवारीवर आधारित नसावे. ते समाजाच्या भावना, संस्कृती आणि अस्मितेचा आदर करणारे असावे. महाराष्ट्रात राहून, महाराष्ट्राच्या भूमीवर राजकारण करताना, मराठीला विसरणे किंवा तिला दुय्यम स्थान देणे, हे केवळ अक्षम्य आहे.

        आजकालच्या राजकारणात मतपेटीचे राजकारण खूप महत्त्वाचे झाले आहे. नेते कोणत्या ना कोणत्या समूहाची मते मिळवण्यासाठी काहीही बोलतात आणि काहीही करतात. परंतु, मतांसाठी इतके लाचार होणे, आपल्या स्वतःच्या भाषेला आणि संस्कृतीला विसरणे, हे अत्यंत दुर्दैवी आहे. प्रताप सरनाईक यांचे विधान केवळ एक अपवाद नाही, तर ते एका मोठ्या राजकीय प्रवृत्तीचा भाग आहे. ही प्रवृत्ती आपल्या मूळ विचारांना आणि तत्त्वांना सोडून, केवळ सत्तेच्या मोहाने ग्रासलेली आहे.

बाळासाहेबांनी "मराठी माणूस" ही संकल्पना केवळ एक जात किंवा धर्म म्हणून पाहिली नाही, तर ती एक व्यापक सांस्कृतिक आणि सामाजिक ओळख होती. त्यांनी मराठी माणसाला आर्थिक आणि सामाजिक न्याय मिळवून देण्यासाठी संघर्ष केला. आज त्यांच्याच नावावर स्थापन झालेल्या पक्षाच्या नेत्यांकडून असे विधान येणे, हे केवळ विडंबन आहे.

         या घटनेमुळे मराठी माणसाच्या मनात तीव्र संताप आणि नाराजी आहे. मराठी भाषेवर, मराठी संस्कृतीवर प्रेम करणाऱ्या प्रत्येकाला हे विधान बोचणारे आहे. केवळ मतांसाठी, आपल्याच भाषेला, आपल्याच संस्कृतीला दुय्यम स्थान देण्याची ही प्रवृत्ती वेळीच थांबायला हवी. राजकीय नेत्यांनी आपली जबाबदारी ओळखायला हवी. केवळ सत्तेच्या मोहात आपल्या मूळ विचारांना आणि आपल्या समाजाच्या अस्मितेला विसरू नये.

        या प्रकरणी शिंदे शिवसेना पक्षाने आपली भूमिका स्पष्ट करावी. बाळासाहेबांच्या विचारांचे "पेटंट" खरंच त्यांना मिरवायचे असेल, तर त्यांनी मराठी अस्मितेचे रक्षण करावे, तिची अवहेलना करणाऱ्या नेत्यांवर कठोर कारवाई करावी. नाहीतर, हे "पेटंट" केवळ नावापुरतेच राहील आणि मराठी माणूस त्यांना कधीही माफ करणार नाही. मुंबईची बोलीभाषा मराठी होती, आहे आणि कायम मराठीच राहील, हे प्रताप सरनाईक आणि त्यांच्या पक्षाने लक्षात ठेवावे. केवळ मतांसाठी लाचार होणे, हे महाराष्ट्राच्या स्वाभिमानाला आणि मराठी अस्मितेला कलंक लावण्यासारखे आहे.