-उमाजी म. केळुसकर ⬑ खारावारा ⬉
शाळेचा पहिला दिवस... हा शब्द उच्चारताच आजही मनात एक अनामिक हुरहूर दाटून येते. ती केवळ एका नवीन शैक्षणिक वर्षाची सुरुवात नसते, तर ती असते एका नव्या प्रवासाची, नव्या मैत्रीची आणि असंख्य नव्या अनुभवांची नांदी. त्यातही जर शाळेचा पहिला दिवस पावसाळ्यात असेल, तर त्याची उत्सुकता आणखीच वाढते. रिमझिम पाऊस, छत्री किंवा रेनकोटची सज्जता आणि नवीन पुस्तकांचा, वह्यांचा सुगंध... या सगळ्या गोष्टी मिळून एक वेगळंच रसायन तयार करतात, ज्याची चव आयुष्यभर जिभेवर रेंगाळते. तुम्हाला आठवतंय का, शाळेतलं ते पावसाळ्यातलं बालपण?
पावसाळ्याचा पहिला पाऊस म्हणजे केवळ निसर्गाचा उत्सव नाही, तर तो आपल्या आठवणींच्या कपाटातून जुन्या स्मृतींना बाहेर काढणारा एक जादूगार आहे. आजही जेव्हा आकाशात ढग दाटून येतात आणि मातीतून तो ओला सुगंध दरवळतो, तेव्हा नकळत मन भूतकाळात रमून जातं. डोळ्यासमोर उभी राहते ती सत्तरच्या दशकातील माझ्या पोयनाडच्या शाळेची बैठी टुमदार वास्तू, वर्गातला किलबिलाट आणि पावसाच्या थेंबांनी खिडकीवर वाजवलेलं मधुर संगीत. समोर पावसाने भिजणारे डोंगर. कारण आमची शाळा गावाच्या वेशीवर होती.
पावसाळा सुरू होण्यापूर्वीच बऱ्यापैकी आर्थिक परिस्थिती आहे अशांची शाळेच्या खरेदीची धामधूम सुरू व्हायची. बाजारपेठेत रंगीबेरंगी छत्र्या, रेनकोट आणि नवीन दप्तरांचे स्टॉल लागायचे. त्यातून आपली आवडती वस्तू निवडण्यात त्यांना एक वेगळीच मजा होती. माझ्यासारखी मुल ही मजा फक्त बघायची. माझे दप्तर मात्र कापडी पिशवीचे होते. तिसरीत असताना बऱ्यापैकी दप्तर बाबांनी घेऊन दिले होते. आर्थिक अभाव असला तरी बाबा पाटी, पेन्सिल, रबर, शार्पनर, वह्या-पुस्तके मात्र नवी घ्यायचे. खाकी कागदाने कव्हर घालून पुस्तकांना आणि वह्यांना सजवणं, त्यावर आपलं नाव लिहिणं... ही सारी तयारी म्हणजे शाळेच्या पहिल्या दिवसाची पूर्वतयारी असायची, जी मनात उत्साहाचे लाट आणायची. खाकी पॅन्ट (रफू केलेली), सफेद शर्ट, पायात चप्पल असली तर असली नाही तर अनवाणी, असा माझा थाट असायचा... या सगळ्या गोष्टींमध्ये एक प्रकारची पवित्रता होती.
पावसाळ्यातील शाळेचा पहिला दिवस म्हणजे एक अविस्मरणीय अनुभव. सकाळी उठल्यापासूनच मनात एक वेगळीच धाकधूक असायची. पाऊस पडत असला तरी शाळेला जाण्याची उत्सुकता इतकी तीव्र असायची की, थंडी किंवा पावसामुळे निर्माण होणारा आळस कधीच जाणवत नसे. रेनकोट घालून, छत्री घेऊन शाळेकडे जाताना रस्त्यात साचलेल्या पाण्यातून वाट काढत जाण्यात एक वेगळाच आनंद होता. काही मित्र-मैत्रिणी तर मुद्दामहून पाण्यात उड्या मारत जायचे, त्यामुळे कपडे ओले झाले तरी त्याची पर्वा नसे.
शाळेत पोहोचल्यावर जुन्या ओल्या छत्रीला किंवा रेनकोटला वर्गाबाहेरच्या हुकला अडकवून आत शिरल्यावर वर्गात एक वेगळंच वातावरण असायचं. नवीन वर्ग, खाली बसायला जमिनीवर गोंडपाट, कदाचित काही नवे चेहरेही. शिक्षकदेखील पहिल्या दिवशी फारसं काही शिकवत नसत, पण गप्पागोष्टी, एकमेकांची ओळख करून घेणं आणि सुट्टीत काय काय केलं हे सांगणं यातच वेळ निघून जायचा. खिडकीतून दिसणारा कोसळणारा पाऊस आणि वर्गातला किलबिलाट... हे दृश्य आजही डोळ्यासमोर स्पष्ट उभं राहतं.
शाळेच्या मधल्या सुट्टीत किंवा शाळेनंतरही पावसाळ्यातील खेळ म्हणजे एक वेगळीच मजा. पावसामुळे मैदानावर पाणी साचलेलं असलं तरी, त्या पाण्यात कागदी होड्या सोडून त्या कशा तरंगतात हे पाहण्यात एक अनावर आनंद होता. डबक्यांमध्ये उड्या मारणं, एकमेकांच्या अंगावर पाणी उडवणं, पावसात भिजत खेळणं... हे सारे बालपणीचे अविस्मरणीय क्षण होते. घरी गेल्यावर आई ओरडेल याची भीती असली तरी, त्या क्षणाचा आनंद त्या भीतीपेक्षा मोठा होता.
पावसात भिजल्यामुळे सर्दी-खोकला होण्याची शक्यता असली तरी, त्यावेळच्या निरागसतेला त्याची पर्वा नव्हती. पावसात भिजून घरी आल्यावर आईने काहीतरी खायला दिल्यावर तेही एक वेगळंच समाधान देऊन जायचं. पावसामुळे त्यावेळी फारशी सुट्टी मिळत नसे. आज जेव्हा आपण मोठे झालो आहोत, तेव्हा ते बालपणीचे दिवस आठवले की हसू आवरवत नाही. त्यावेळची निरागसता, ती उत्सुकता, ती मजा... ती परत कधीच अनुभवता येणार नाही. आज तंत्रज्ञानाच्या युगात मुलांचे बालपणही बदलले आहे. आता मुले पावसात भिजण्याऐवजी घरात बसून मोबाईलवर किंवा टॅबवर खेळण्यात रमतात. कदाचित त्यांनाही शाळेचा पहिला दिवस, पावसाळ्यातील खेळ याची ती मजा अनुभवता येत नसेल, जी आपण अनुभवली.
पण तरीही, शाळेचं ते पावसाळ्यातलं बालपण म्हणजे आपल्या आठवणींच्या कपाटातील एक अनमोल ठेवा आहे. ते दिवस आपल्याला आठवण करून देतात की, आयुष्यात साध्या साध्या गोष्टींमध्येही किती आनंद दडलेला असतो. नवीन पुस्तकांचा वास, पावसात भिजण्याची मजा, मित्रांसोबतची मस्ती... या साऱ्या गोष्टींनी आपलं बालपण समृद्ध केलं आहे.
आज परिस्थिती बदलली असली तरी, शाळेच्या पहिल्या दिवसाची आणि पावसाळ्यातल्या बालपणाची ती भावना आजही तितकीच खरी आहे. मुलांसाठी आजही शाळेचा पहिला दिवस म्हणजे एक महत्त्वाचा टप्पा असतो, भलेही आता पावसात भिजून शाळेत जाण्याऐवजी त्यांना वाहनाने किंवा बसने जावं लागत असेल. पण ती उत्सुकता, ते नवीन शिकण्याचं वेड, नव्या मित्रांची ओढ आजही कायम आहे.
हा केवळ एका आठवणींचा पाऊस नाही, तर तो एका बालपणाच्या उत्सवाचा आरसा आहे. तो आपल्याला सांगतो की, आयुष्यात काही गोष्टी कधीच बदलत नाहीत, भलेही काळ कितीही पुढे गेला तरी. शाळेचा पहिला दिवस आणि पावसाळ्यातलं बालपण हे त्यापैकीच काही गोष्टी आहेत, ज्या आपल्या मनात कायम ताज्या राहतील. तेव्हा, पुन्हा एकदा डोळे मिटून आठवा तो क्षण... शाळेचा पहिला दिवस, रिमझिम पाऊस आणि मनात दाटून आलेली अनावर उत्सुकता. तुम्हालाही नक्कीच तुमच्या बालपणीच्या पावसाळी आठवणींचा एक गोड पाऊस अनुभवता येईल.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा