रायगडावरून गवसणी घालूया इतिहासाला!

-उमाजी म. केळुसकर ⬑ खारावारा ⬉

           
रायगडावरचा शिवराज्याभिषेक सोहळा! नुसत्या नावानेच अंगावर रोमांच उभे राहतात. हा केवळ एक धार्मिक विधी किंवा ऐतिहासिक पुनरावृत्ती नाही, तर तो आपल्या जाज्वल्य इतिहासाचा, अस्मितेचा आणि प्रेरणादायी नेतृत्वाचा एक अविस्मरणीय उत्सव आहे. प्रत्येक वर्षी रायगडावर होणारा हा सोहळा लाखो शिवप्रेमींना एकत्र आणतो, त्यांना प्रेरणा देतो आणि महाराष्ट्राच्या अस्मितेचा जयघोष करतो. २०२५ सालचा सोहळा तर अधिकच विशेष आहे, कारण तो छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या राज्याभिषेकाला साडेतीनशे वर्षे पूर्ण झाल्याचं पर्व आहे. या ऐतिहासिक क्षणाचे साक्षीदार होण्यासाठी देशभरातूनच नव्हे, तर जगभरातून शिवप्रेमी रायगडावर लोटणार आहेत. लाखोच्या संख्येने होणाऱ्या या उपस्थितीचं आव्हान पेलण्यासाठी आणि हा सोहळा निर्विघ्नपणे पार पडावा यासाठी प्रशासनाने कंबर कसली आहे. विभागीय आयुक्त डॉ. विजय सूर्यवंशी यांनी दिलेल्या सूक्ष्म नियोजनाच्या निर्देशांमधून हीच दूरदृष्टी आणि कटिबद्धता स्पष्ट होते.

            रायगडावर ६ जून रोजी तारखेनुसार आणि ९ जून रोजी तिथीनुसार साजरा होणाऱ्या या ऐतिहासिक सोहळ्यासाठी प्रशासकीय स्तरावर जय्यत तयारी सुरू झाली आहे. डॉ. विजय सूर्यवंशी यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या नियोजन बैठकीत जिल्हाधिकारी किशन जावळे, मुख्य कार्यकारी अधिकारी नेहा भोसले, जिल्हा पोलीस अधीक्षक आचल दलाल यांसारख्या प्रमुख अधिकाऱ्यांची उपस्थिती, या आयोजनाला देण्यात आलेल्या गंभीरतेची साक्ष देते. मागील वर्षातील अनुभवातून शिकून, यंदा कोणतीही उणीव राहू नये यासाठी प्रशासकीय यंत्रणा सज्ज झाली आहे. गेल्या वर्षीच्या सोहळ्यात निर्माण झालेल्या गर्दीच्या व्यवस्थापनाच्या आणि पायाभूत सुविधांच्या आव्हानांमधून प्रशासनाने महत्त्वाचे धडे गिरवले आहेत. यावेळी कोणतीही कसर बाकी राहणार नाही याची काळजी घेतली जात आहे.

           प्रशासनाने केवळ मोठ्या घोषणा करण्याऐवजी प्रत्येक लहानसहान गोष्टीवर लक्ष केंद्रित केलं आहे. यामध्ये प्रामुख्याने येणाऱ्या नागरिकांच्या वाहनांसाठी पुरेशा पार्किंगची व्यवस्था, पिण्याच्या पाण्याची उपलब्धता, आरोग्य सुविधांचा विस्तार, स्वच्छतेचे नियोजन आणि इतर आवश्यक सोयीसुविधांचा समावेश आहे. हे मुद्दे केवळ तांत्रिक वाटू शकतात, परंतु प्रत्यक्ष सोहळ्यात त्यांची अनुपस्थिती किती मोठ्या अडचणी निर्माण करू शकते, याचा अनुभव प्रशासनाला आहे. त्यामुळे, यंदाच्या सोहळ्यात प्रत्येक शिवप्रेमीला सुखकर आणि सुरक्षित अनुभव मिळावा, यासाठी प्रशासनाने कंबर कसली आहे. लाखो वाहनांसाठी पुरेशी, सुरक्षित आणि सुव्यवस्थित पार्किंगची सोय करणे हे एक मोठे आव्हान आहे. महाड आणि माणगाव मार्गे येणाऱ्या खाजगी वाहनांची गर्दी लक्षात घेऊन वाहतूक कोंडी टाळण्यासाठी रस्त्यांची कामे, पार्किंगच्या जागांची निश्चिती आणि तिथून गडाकडे जाणाऱ्या मार्गाची सुलभता यावर विशेष लक्ष दिलं जात आहे. योग्य माहिती देणारे फलक लावून प्रवाशांना मार्गदर्शन करणंही तितकंच महत्त्वाचं आहे.

          लाखो शिवभक्तांची उपस्थिती यामुळे पिण्याच्या पाण्याची उपलब्धता आणि आरोग्य सुविधा अत्यंत महत्त्वाच्या ठरतात. पुरेसे पाणी उपलब्ध करून देणे, वैद्यकीय पथके सज्ज ठेवणे, प्रथमोपचार केंद्रे आणि तात्पुरती रुग्णालये उभारणे यावर भर दिला जात आहे. मोठ्या जमावामध्ये स्वच्छतेचं योग्य नियोजन न झाल्यास अनेक समस्या निर्माण होऊ शकतात. त्यामुळे, कचरा व्यवस्थापन आणि शौचालयांची पुरेशी व्यवस्था यावर विशेष लक्ष दिलं जात आहे. कोणताही अनुचित प्रकार टाळण्यासाठी पोलीस बंदोबस्त आणि गर्दी नियंत्रण अत्यंत महत्त्वाचे आहे. शिवप्रेमींच्या सुरक्षिततेसाठी आणि सोहळ्याच्या पावित्र्यासाठी चोख सुरक्षा व्यवस्था ठेवण्यात येणार आहे.

            या भव्य सोहळ्याच्या यशस्वी आयोजनासाठी विविध शासकीय विभागांमध्ये एकजुटीने काम करणे अत्यावश्यक आहे. पोलीस विभाग कायदा व सुव्यवस्था राखण्यात आणि वाहतूक नियंत्रणात महत्त्वाची भूमिका बजावेल, तर सार्वजनिक बांधकाम विभाग रस्ते आणि इतर पायाभूत सुविधांची जबाबदारी घेईल. आरोग्य विभाग वैद्यकीय सेवा पुरवेल, तर ग्रामविकास आणि पाणीपुरवठा विभाग पाणी आणि स्वच्छतेची व्यवस्था करेल. या सर्व विभागांनी एकत्रितपणे काम करणे आणि एकमेकांशी माहितीची देवाणघेवाण करणे हे या सोहळ्याच्या यशाचे गमक आहे. मागील वर्षातील अनुभवातून शिकून आणि यंदाच्या पूर्वतयारीची माहिती एकमेकांसोबत वाटून घेऊन, अधिकारी स्तरावर हे समन्वय साधले जात आहे. ही एकजूटच या सोहळ्याला यशाच्या शिखरावर नेईल.

           प्रशासनाने कितीही उत्तम नियोजन केले तरी, प्रत्येक शिवप्रेमी नागरिकाची जबाबदारी तितकीच महत्त्वाची आहे. प्रशासनाने दिलेल्या सूचनांचे पालन करा, शिस्त पाळा, स्वच्छतेची काळजी घ्या आणि वाहतूक नियमांचे पालन करा. रायगड हा फक्त एक किल्ला नाही, तर ते आपल्या राजांचं पवित्र स्थान आहे. त्याचं पावित्र्य आणि महत्त्व जपण्याची जबाबदारी आपल्या सर्वांची आहे. शिवरायांचा आदर्श केवळ घोषणांमधून नव्हे, तर आपल्या कृतीतूनही दिसायला हवा. या सोहळ्यादरम्यान सामाजिक सलोखा आणि एकोपा जपण्याची गरज आहे. कोणत्याही प्रकारच्या अफवांवर विश्वास ठेवू नका आणि समाजात तेढ निर्माण होईल असे वर्तन टाळा. शांतता आणि संयम राखून या ऐतिहासिक सोहळ्याचा भाग व्हा.

          २०२५ चा शिवराज्याभिषेक सोहळा हा केवळ एक कार्यक्रम नसून, तो महाराष्ट्राच्या इतिहासातील एक सुवर्णक्षण आहे. साडेतीनशे वर्षांचा हा प्रवास आपल्याला छत्रपती शिवरायांच्या दूरदृष्टीची, शौर्याची आणि लोककल्याणाच्या भावनेची आठवण करून देतो. रयतेच्या हितासाठी आपले जीवन समर्पित करणाऱ्या छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या कार्याला वंदन करण्याचा हा एक अनोखा प्रसंग आहे. त्यांच्या कार्याचे स्मरण करणे, त्यांच्या विचारांना आपल्या जीवनात अंगीकारणे आणि त्यांच्या स्वप्नातील महाराष्ट्र घडवण्यासाठी प्रयत्न करणे हीच खरी आदरांजली ठरेल. हा सोहळा महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक वैभवाचा आणि सामाजिक एकोप्याचा आरसा आहे.

          प्रशासनाच्या सूक्ष्म नियोजनामुळे आणि शिवप्रेमींच्या शिस्तबद्ध सहभागाने हा सोहळा निर्विघ्नपणे पार पडेल आणि रायगडाच्या पावन भूमीवर ‘जय भवानी, जय शिवाजी’चा बुलंद आवाज पुन्हा एकदा आसमंत दुमदुमवून टाकेल याची खात्री आहे. चला, या ऐतिहासिक सोहळ्याचे साक्षीदार होऊन आपणही आपल्या इतिहासाला गवसणी घालूया! हा सोहळा केवळ एक दिवस साजरा होणारा कार्यक्रम नसून, तो वर्षानुवर्षे आपल्या स्मरणात राहील आणि पुढील पिढ्यांसाठी प्रेरणास्रोत बनेल. शिवरायांच्या विचारांचा आणि कार्याचा वारसा पुढे नेण्याची जबाबदारी आपल्या सर्वांची आहे.