सोमवार, १९ मे, २०२५

पेझारीचा एल्गार : शेकापच्या भूमिकेचे अंतरंग

-उमाजी म. केळुसकर ⬑ रायगडचा डंका ⬉

रायगड जिल्ह्यातील पेझारी येथे पार पडलेला शेतकरी कामगार पक्षाचा (शेकाप) पदाधिकारी निवड मेळावा केवळ एक औपचारिक कार्यक्रम नव्हता, तर पक्षाच्या भविष्यातील वाटचालीची दिशा निश्चित करणारा एक महत्त्वाचा क्षण होता. या ऐतिहासिक भूमीवर कार्यकर्त्यांना संबोधित करताना शेकापचे सरचिटणीस जयंत पाटील यांनी पक्षाची भूमिका आणि आगामी रणनीती विषद केली. तथापि, त्यांच्या वक्तव्यांचे आणि पक्षाच्या एकूण दृष्टिकोनाचे अधिक सूक्ष्म आणि विश्लेषणात्मक परीक्षण करणे आवश्यक आहे.

पेझारीची माती, जी अनेक संघर्ष आणि आंदोलनांची साक्षीदार आहे, ती शेकापसाठी ऊर्जा आणि प्रेरणेचा शाश्वत स्रोत राहिली आहे. नारायण नागू पाटील यांच्यासारख्या कणखर नेत्यांनी शेतकऱ्यांच्या हक्कांसाठी पेटवलेली ज्योत आजही कार्यकर्त्यांना लढण्याची प्रेरणा देते. परंतु, केवळ भूतकाळाच्या वैभवावर आणि प्रेरणादायी कथांवर विसंबून राहणे आजच्या जटिल राजकीय परिस्थितीत पुरेसे नाही. देशात आणि राज्यात वाढत असलेल्या प्रतिगामी शक्ती आणि जनतेच्या समोर उभे राहिलेले गंभीर प्रश्न पक्षासाठी मोठी आव्हाने घेऊन आले आहेत. अशा परिस्थितीत, केवळ 'खारेपाट खपवून घेणार नाही' किंवा 'निष्ठावंतांची फळी उभी करू' अशा घोषणा पुरेशा नाहीत, तर ठोस धोरणे, प्रभावी कृती योजना आणि दूरदृष्टीची गरज आहे.
जयंत पाटील यांनी पक्ष बदलणाऱ्यांना निवडणुकीचे तिकीट न देण्याचा कठोर निर्धार व्यक्त केला. एका अर्थाने, हा निर्णय पक्षाच्या निष्ठावान कार्यकर्त्यांना दिलासा देणारा आणि पक्षाच्या मूल्यांवर ठाम राहण्याचा संदेश देणारा आहे. वारंवार पक्षांतर करणाऱ्यांमुळे राजकीय अस्थिरता येते आणि कार्यकर्त्यांचा विश्वास डळमळीत होतो, हे सत्य आहे. मात्र, या निर्णयाचे दुसरे टोक हे पक्षाच्या वाढीच्या आणि राजकीय समीकरणांच्या दृष्टीने विचार करणे आवश्यक आहे. राजकारणात काहीवेळा लवचिक भूमिका घेणे, इतर प्रभावी व्यक्तींना सोबत घेणे किंवा युती करणे हे पक्षाच्या हिताचे ठरू शकते. त्यामुळे, 'पक्ष बदलणाऱ्यांना कधीही संधी नाही' ही भूमिका भविष्यातील राजकीय शक्यतांना नाकारणारी आणि पक्षाला एका चौकटीत बांधणारी ठरू शकते.
तरुणांना संधी देण्याची गरज व्यक्त करणे हे निश्चितच सकारात्मक आहे. युवा नेतृत्वाचा उदय पक्षासाठी नवी ऊर्जा घेऊन येऊ शकतो. परंतु, तरुणांना केवळ व्यासपीठावर स्थान देणे किंवा निवडणुकीत उमेदवारी देणे पुरेसे नाही. त्यांना पक्षाच्या धोरणात्मक निर्णयांमध्ये सक्रियपणे सहभागी करून घेणे, त्यांच्या नविन कल्पनांना आणि विचारांना महत्त्व देणे आणि त्यांना जबाबदारीची पदे सोपवणे अधिक महत्त्वाचे आहे. जर तरुणांचा वापर केवळ गर्दी जमवण्यासाठी किंवा पारंपरिक भूमिका पुढे नेण्यासाठी केला गेला, तर त्यांची क्षमता आणि ऊर्जा वाया जाण्याची शक्यता आहे.
सध्या देशातील आणि राज्यातील 'भयावह' परिस्थितीचा उल्लेख जयंत पाटील यांनी केला. पीक विमा योजनेची समस्या आणि महिलांच्या सुरक्षेचा प्रश्न यांसारख्या ज्वलंत मुद्द्यांवर त्यांनी आवाज उठवला. जनतेच्या प्रश्नांवर आवाज उठवणे आणि त्यांच्यासाठी संघर्ष करणे हे शेकापचे मूलभूत कर्तव्य आहे. मात्र, केवळ सरकारला दोष देणे किंवा रस्त्यावर उतरून आंदोलने करणे पुरेसे नाही. या समस्यांवर पक्षाची ठोस आणि व्यवहार्य उपाययोजना काय आहे? याबाबत पक्षाने अभ्यासपूर्ण भूमिका मांडणे आणि सरकारवर प्रभावी दबाव आणण्यासाठी व्यापक रणनीती तयार करणे आवश्यक आहे. केवळ तात्कालिक प्रतिक्रियांऐवजी दीर्घकालीन आणि रचनात्मक दृष्टिकोन महत्त्वाचा आहे.
महात्मा ज्योतीबा फुले आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या विचारांचा वारसा पुढे नेण्याची घोषणा शेकापने केली आहे, हे पक्षाच्या सामाजिक बांधिलकीचे प्रतीक आहे. परंतु, या महान समाजसुधारकांच्या विचारांना केवळ भाषणांमध्ये उद्धृत करणे पुरेसे नाही. त्यांच्या शिकवणीनुसार समाजात प्रत्यक्ष बदल घडवण्यासाठी पक्षाने ठोस कार्यक्रम आणि धोरणे तयार करणे आवश्यक आहे. दुर्बळ घटकांना न्याय मिळवून देणे, शिक्षणाच्या आणि रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देणे आणि सामाजिक समता प्रस्थापित करणे यासाठी पक्षाची कृती योजना काय आहे, हे स्पष्टपणे मांडणे आवश्यक आहे.
जिल्ह्यात प्रस्तावित असलेल्या 'चौथी मुंबई'च्या पार्श्वभूमीवर भूमिपुत्रांच्या हक्कांचे संरक्षण करण्याची भूमिका जयंत पाटील यांनी स्पष्ट केली, हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. विकास प्रकल्पांमुळे स्थानिक लोकांचे विस्थापन आणि त्यांच्या उपजीविकेच्या साधनांवर होणारा परिणाम हा एक गंभीर सामाजिक आणि आर्थिक प्रश्न आहे. शेकापने या संदर्भात केवळ भावनिक किंवा निषेधात्मक भूमिका न घेता, भूमिपुत्रांना योग्य आणि पुरेसा मोबदला मिळावा, त्यांच्या पुनर्वसनाची व्यवस्था शास्त्रोक्त पद्धतीने व्हावी आणि त्यांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध व्हाव्यात यासाठी ठोस धोरण आणि कायदेशीर लढाईची तयारी करणे आवश्यक आहे.
एकंदरीत, पेझारी येथील मेळाव्यात जयंत पाटील यांनी कार्यकर्त्यांना नवी ऊर्जा देण्याचा प्रयत्न केला असला तरी, पक्षासमोर अनेक गंभीर आणि गुंतागुंतीची आव्हाने आहेत. केवळ भूतकाळातील वैभव आणि भावनिक आवाहनांवर विसंबून न राहता, वर्तमानातील राजकीय आणि सामाजिक वास्तवाचे विश्लेषण करून, ठोस कृती योजना आखून आणि दूरदृष्टी ठेवूनच शेकाप आपली राजकीय प्रासंगिकता आणि प्रभाव टिकवून ठेवू शकेल. कार्यकर्त्यांची निष्ठा आणि तरुणांचा उत्साह हे निश्चितच पक्षाचे बलस्थान आहेत, परंतु त्यांना प्रभावी नेतृत्वाची, स्पष्ट धोरणांची आणि काळाला अनुरूप रणनीतीची जोड देणे अत्यावश्यक आहे. आता गरज आहे ती केवळ गर्जना करण्याची नाही, तर कृतीशीलतेची आणि भविष्याचा वेध घेण्याची.

कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:

टिप्पणी पोस्ट करा