शुक्रवार, ११ जुलै, २०२५

ज्ञानसाधनेचा अजोड आदर्श : माजी प्राचार्य मारुती भगत

-उमाजी म. केळुसकर ⬑ वलयांकित ⬉

  
तुम्ही कधी कल्पना केली आहे का, की वयाच्या मर्यादा ओलांडून, आणि विशेषतः आपला मूळ विषय नसतानाही, एखादी व्यक्ती थेट आंतरराष्ट्रीय स्तरावर आपलं ज्ञान आणि कौशल्य सिद्ध करू शकते? अलिबागच्या पेझारी येथील कोएसो लक्ष्मी शालिनी महिला महाविद्यालयाचे माजी प्राचार्य, मारुती भगत, यांनी हेच अशक्य वाटणारं स्वप्न केवळ पाहिलं नाही, तर ते प्रत्यक्षात उतरवून दाखवलं आहे. सेवानिवृत्तीनंतर बहुसंख्य लोक निवांत आणि आरामदायी जीवनशैलीचा स्वीकार करतात, पण प्राचार्य भगत यांनी याउलट, इंग्रजी भाषेचा इतका सखोल अभ्यास केला की, आज त्यांचं नाव जगभरातील प्रतिष्ठित स्पर्धांमध्ये मोठ्या सन्मानाने घेतलं जात आहे. त्यांचं हे यश प्रत्येक व्यक्तीसाठी एक धगधगती प्रेरणा आहे, ज्याला जीवनाच्या कोणत्याही टप्प्यावर काहीतरी नवं शिकण्याची आणि स्वतःला सिद्ध करण्याची तीव्र इच्छा आहे. त्यांची ही यशोगाथा केवळ एका व्यक्तीची कहाणी नसून, ती जिद्द, चिकाटी आणि ज्ञानार्जनाच्या अखंड ध्यासाचं मूर्तिमंत उदाहरण आहे.

         प्राचार्य भगत यांच्या या अजोड यशाची खरी सुरुवात झाली स्पेनमधील 'तेज इंग्लिश अकॅडमी' या जागतिक स्तरावरील प्रतिष्ठित संस्थेने आयोजित केलेल्या 'इंग्लिश टीचर' या जागतिक स्पर्धेतून. ही काही साधीसुधी ऑनलाइन स्पर्धा नव्हती; तिचं स्वरूप आणि व्याप्ती खूप मोठी होती. जगभरात ४०,००० हून अधिक फॉलोअर्स असलेली ही संस्था इंग्रजी भाषा शिक्षणाला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि जगभरातील शिक्षकांना एक व्यासपीठ उपलब्ध करून देण्यासाठी दर आठवड्याला विविध ऑनलाइन स्पर्धांचं आयोजन करत असते. 'इंग्लिश टीचर' ही इंग्रजी भाषेसंबंधीची विशेष स्पर्धा गेल्या तब्बल ११ आठवड्यांपासून जागतिक पातळीवर सुरू होती, ज्यामध्ये जगभरातील हजारो इंग्रजी शिक्षकांनी आणि अभ्यासकांनी सहभाग घेतला होता. या स्पर्धेचा अंतिम टप्पा १५ ते २१ जून या कालावधीत घेण्यात आला. या निर्णायक टप्प्यात प्राचार्य मारुती भगत यांनी सक्रिय सहभाग घेतला आणि आपल्या अफाट ज्ञानाच्या आणि भाषेवरील पकडीच्या बळावर त्यांनी अविश्वसनीय ७६७९ गुण मिळवून थेट पहिला क्रमांक पटकावला! हे यश इतकं मोठं होतं की, खुद्द 'तेज इंग्लिश अकॅडमी' या संस्थेने त्यांना पत्राद्वारे हा सर्वोच्च सन्मान मिळाल्याचं कळवलं. हे केवळ गुण नाहीत, तर त्यांच्या इंग्रजी भाषेवरील कमालीच्या प्रभुत्वाचं, व्याकरण, शब्दसंग्रह, आकलनशक्ती आणि भाषाकौशल्याच्या सखोल ज्ञानाचं ते एक बोलकं उदाहरण आहे. त्यांच्या या यशाने हे सिद्ध केलं की, भाषा शिकण्यासाठी केवळ पुस्तकी ज्ञान पुरेसं नाही, तर त्याचा सखोल अभ्यास आणि दैनंदिन वापरही तेवढाच महत्त्वाचा आहे.

           त्यांचं कौशल्य फक्त स्पेनमधील या एका स्पर्धेपुरतं मर्यादित राहिलं नाही, तर त्यांनी इतर आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठांवरही आपली ज्ञानसिद्धता आणि कर्तृत्व सिद्ध करून दाखवलं. फिलिपाइन्स येथील 'टीचर जी' या नावाजलेल्या संस्थेने त्यांच्या एक लाख फॉलोअर्ससाठी आयोजित केलेल्या इंग्रजी विषयाच्या स्पर्धेतही प्राचार्य भगत यांनी भाग घेतला. या स्पर्धेत त्यांनी २४७६ गुण मिळवून दुसरा क्रमांक पटकावला, ही देखील एक मोठी उपलब्धी होती. तसेच, जॉर्डनमधील 'जॉर्डन इंग्लिश ग्रुपने' त्यांच्या ८९,९७६ फॉलोअर्ससाठी आयोजित केलेल्या 'इंग्लिश लिंबो' या इंग्रजी भाषेसाठीच्या ऑनलाइन स्पर्धेतही त्यांनी आपली चमक दाखवली. या स्पर्धेत त्यांनी ४१२६ गुण मिळवत पुन्हा एकदा दुसरा क्रमांक संपादन केला. हे आकडे केवळ त्यांची बुद्धिमत्ता आणि ज्ञानाची खोली दर्शवत नाहीत, तर त्यांच्या अथक परिश्रमाची, सातत्यपूर्ण अभ्यासाची आणि ज्ञानाच्या अविचल ध्यासाची ती खरी साक्ष आहे. वेगवेगळे देश, वेगवेगळ्या संस्था आणि वेगवेगळ्या फॉरमॅटच्या स्पर्धांमध्ये सातत्याने उच्च स्थान पटकावणे हे खरोखरच कौतुकास्पद आहे.

       या सगळ्या यशामागची सर्वात मोठी आणि कदाचित अनेकांना अविश्वसनीय वाटणारी गोष्ट कोणती असेल, तर ती म्हणजे इंग्रजी हा प्राचार्य मारुती भगत यांचा मूळ विषय नव्हता! हेच त्यांच्या यशाला एका वेगळ्या उंचीवर घेऊन जाते. अनेक जण सेवानिवृत्तीनंतरच्या आयुष्यात आराम करणे, छंद जोपासणे किंवा कुटुंबासोबत वेळ घालवणे पसंत करतात. यात काही गैर नाही, पण प्राचार्य भगत यांनी मात्र या प्रवाहाच्या विरुद्ध जाऊन स्वतःला एक नवं आणि मोठं आव्हान दिलं. त्यांनी आपल्या सेवानिवृत्तीच्या काळात इंग्रजी भाषेचा सखोल व्यासंग वाढवण्याचं ठरवलं. त्यांनी अथक परिश्रम घेतले, इंग्रजी भाषेच्या बारकाव्यांचा अभ्यास केला, आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांमध्ये भाग घेण्याची तयारी केली आणि या कष्टाचं फळ त्यांना जागतिक पातळीवर मिळालं. त्यांच्या या प्रयत्नांनी हे सिद्ध केलं की, शिकण्याची आणि स्वतःला सिद्ध करण्याची कोणतीही ठराविक वेळ नसते; केवळ दृढनिश्चय आणि सातत्यपूर्ण प्रयत्न महत्त्वाचे असतात.

         प्राचार्य मारुती भगत यांच्या या यशातून आपल्याला अनेक महत्त्वाचे आणि प्रेरणादायी धडे मिळतात. पहिला धडा म्हणजे शिक्षणाला खरंच कोणतंही वय नसतं. ज्ञानार्जन ही एक अखंड प्रक्रिया आहे आणि शिकण्याची तीव्र इच्छा असेल, तर कोणतंही वय किंवा कोणतीही शारीरिक मर्यादा तुम्हाला ज्ञान मिळण्यापासून किंवा नवीन कौशल्य आत्मसात करण्यापासून रोखू शकत नाही. दुसरा महत्त्वाचा धडा म्हणजे जिद्द आणि चिकाटीचा विजय नेहमीच होतो. जर तुमच्या मनात एखादी गोष्ट साध्य करण्याची तीव्र इच्छा असेल आणि ती पूर्ण करण्यासाठी तुम्ही सातत्याने प्रयत्न करत असाल, तर कोणतीही अडचण तुम्हाला तुमच्या ध्येयापासून विचलित करू शकत नाही. प्राचार्य भगत यांनी हेच दाखवून दिलं. तिसरा आणि तितकाच महत्त्वाचा धडा म्हणजे सकारात्मक दृष्टिकोन. सेवानिवृत्ती म्हणजे आयुष्याचा शेवट नाही, तर ती एक नवी आणि रोमांचक सुरुवात असू शकते. नवीन गोष्टी शिकण्याची आणि स्वतःला सिद्ध करण्याची ही एक सुवर्णसंधी असते, हे त्यांनी आपल्या कृतीतून दाखवून दिलं. त्यांनी या संधीचं सोनं केलं.

        प्राचार्य मारुती भगत यांनी केवळ स्पर्धा जिंकल्या नाहीत, तर ते आज लाखो लोकांसाठी एक प्रेरणास्रोत बनले आहेत. त्यांनी केवळ आपलं नाही, तर कोएसो लक्ष्मी शालिनी महिला महाविद्यालय, पेझारी, अलिबाग, रायगड जिल्हा आणि संपूर्ण महाराष्ट्राचं नाव जागतिक स्तरावर अभिमानाने उंचावलं आहे. त्यांचं हे यश शिक्षण क्षेत्रात आणि समाजजीवनात एक नवा आदर्श घालून देत आहे. हे दाखवून देतं की, आपल्या क्षमतेवर विश्वास ठेवला आणि अथक प्रयत्न केले, तर कोणतीही गोष्ट खरोखरच अशक्य नाही. त्यांची ही कहाणी भविष्यात अनेक विद्यार्थ्यांना आणि शिक्षकांना प्रेरणा देत राहील, यात शंका नाही. त्यांच्या या अतुलनीय यशाबद्दल त्यांना मनःपूर्वक अभिनंदन आणि त्यांच्या पुढील ज्ञानयात्रेसाठी खूप खूप शुभेच्छा!

कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:

टिप्पणी पोस्ट करा