-उमाजी म. केळुसकर ⬑ नाट्य-चित्ररंग ⬉
अलिबाग तालुक्यात अनेक गुणी कलाकार आहेत. या गुणी कलाकारांत किहीम-साईनगरच्या योगेश पवार यांचे नाव घ्यावे लागेल. योगेश पवार यांना रंगभूमीवरील बहुरुपीच म्हटले पाहिजे, इतके त्यांच्या भूमिकांत वैविध्य आहे. या वैविध्यानेच त्यांच्यातील कलाकाराला सातत्याने एक आव्हान मिळत आले आहे आणि हे आव्हान त्यांनी सतत लिलया पेलले आहे. त्यामुळेच योगेश पवार रंगभूमीवरील खणखणीत नाणे आहे.
योगेश भिकाजी पवार यांची नाट्यआवड ही शालेय जीवनातली. चोंढी-किहीमच्या स.म. वडके विद्यालयाचे ते विद्यार्थी. खोडकर असले असले तरी ते शिक्षकांचे लाडके होते. आज मात्र त्यावेळचा खोडकर मुलगा अवखळ कलाकार म्हणून संपूर्ण नाट्यरसिकांचा लाडका बनला आहे. २००२ साल हे योगेश पवार यांच्या जीवनाला कलाटणी देणारे ठरले. याच वर्षी योगेश पवार हे विजय बारसे या परिसाच्या सहवासात आले आणि त्यांचे सोने झाले. त्यावर्षी विजय बारसे यांच्या प्रयास सांस्कृतिक मंडळाने हिंदी राज्य नाट्यस्पर्धेसाठी सादर केलेल्या ‘ढलती छॉव’ या नाटकातून ‘रामू’ या नोकराची भूमिका करुन रंगभूमीवर खर्‍या अर्थाने वाटचाल सुरु केली. २००४ साली प्रयासच्याच ‘होऊन जाऊ दे एकदाच’ या राज्यनाट्य स्पर्धेसाठी केलेल्या नाटकात त्यांनी भूमिका केली. त्याचे विविध ठिकाणी प्रयोगही झाले. त्याच वर्षी प्रयासच्याच ‘आन महाराष्ट्राची’ या लोकनाट्यात भूमिका केली. प्रयासच्या ‘अंध कोलाहल’साठी त्यांनी प्रकाश योजनाही केली. २००५ साली हजारीबाग येथील पर्यटन महोत्सवात प्रयासने सादर केलेल्या ‘एक खोज दमकते सुरज की और’ या हिंदी पथनाट्यातही योगेश पवार यांच्या भूमिकेचे कौतुक झाले.
२००३ साली किशोर म्हात्रे यांच्या रंगसेवा नाट्यसंस्थेने राज्यनाट्य स्पर्धेत सादर केलेल्या ‘रंग माझा तुला’ या नाटकात छोटी भूमिका केली. या छोट्या भूमिकांतून त्यांनी कधी मोठ्या भूमिका करणे सुरु केली हे कळलेच नाही आणि कळले तेव्हा योगेश पवार नावाचं रंगभूमीवरील नाणं खणखणीतपणे वाजायला लागलं होतं. २००४ या वर्षी प्रकल्प वाणी यांच्या प्रवीणकुमार मित्रमंडळ फोफेरी यांच्या ‘अरुणोदय झाला’ या लोकनाट्यात योगेश पवार यांनी ‘महाराज’ ही प्रमुख भूमिका केली. हे त्यांचे पहिले लोकनाट्य. २००५ साली त्याच संस्थेच्या ‘द्रोपदी वस्त्रहरण’ या लोकनाट्यात त्यांनी ‘टेंशन’ आणि ‘रावण’ या भूमिका केल्या.
नंतर २००६ साली प्रकल्प वाणी यांनी कलारंग सामाजिक, सास्कृतिक संस्थेची स्थापना केल्यावर योगेश पवार यांना आपल्या कलेचे रंग दाखवायला जणू काही मोकळे आकाश भेटले. त्याच वर्षीच्या ‘च्या मायला एकदम टाप’ या कलारंगने सादर केलेल्या नाटकात हवालदार आणि यमाची त्यांनी धमाल भूमिका केली. २००८ साली कलारंगने ‘गजा आला रे’ हे नाटक राज्यनाट्य स्पर्धेसाठी नेले आणि त्याचे मोठ्याप्रमाणात प्रयोगही केले. त्यात मावळा आणि इन्स्पेक्टर या दोन भूमिका करुन रसिकांचे कौतुक मिळवले.
२००९ साली योगेश पवार यांनी भूमिका कलेलेल्या कलारंगच्या ‘समझ जाव’ या एकांकिकेला मुंबईतील अमृतकुंभ एकांकिका स्पर्धेत दुसरा क्रमांक मिळाला आणि त्याच सालच्या बीड येथील अखिल भारतीय नाट्यसंमेलनासाठीही त्याची निवड झाली.
२०१० साली ‘फूल २ धमाल’ या कलारंगच्या नृत्य-नाट्य प्रयोगात अभिनेते गणेश रेवडेकर आणि विकास सामुद्रे यांच्या सोबत विनोदी स्किट्सही केले. याचीही वाहव्वा झाली. २०११ साली कलारंगच्या ‘बिन भाड्याची खोली’ या नाटकात योगेश पवार यांनी घर मालकाची भूमिका केली. या नाटकाचे राज्य नाट्य स्पर्धा आणि कल्याणच्या आचार्य अत्रे नाट्यगृह येथे व्यावसायिक प्रयोगही झाले. त्यातील त्यांच्या भूमिकेचे आणि नाटकाचे खुप कौतुक झाले.
२०१२ सालच्या कलारंगने सादर केलेल्या ‘सदा आनंदी युगे युगे’ या नाटकात त्यांनी सरपंच ही भूमिका केली. २०१३ साली कलारंगच्या ‘कट्टी बट्टी’ या नाटकात बाबाची भूमिका केली. २०१४ साली कलारंगच्या ‘कबड्डी कबड्डी’ या नाटकाचा प्रयोग पंढरपूर येथील अखिल भारतीय नाट्य संमेलनात झाला. या नाटकातही योगेश पवार यांची महत्वाची भूमिका होती.
संदेश गायकवाड यांच्या सम्यक सांस्कृतिक संस्थेच्या माध्यमातूनही योगेश पवार यांना आपले नाट्य गुण दाखवायला मिळाले. सम्यकच्या २००७ च्या ‘नो टेंशन’ या लोकनाट्यात त्यांनी यमाची भूमिका केली. याच संस्थेच्या २००८ सालच्या ‘अधूनमधून अफलातून’ या लोकनाट्यात त्यांनी महाराजांची भूमिका केली. २०१४ ला सम्यकच्या ‘लगनडाव’ या नाटकात वशा ही भूमिका केली.
योगेश पवार यांनी खेळ, चोराच्या उलट्या बोंबा, चल रे भोपळ्या टुनुक टुनुक इत्यादी एकांकिकांत भूमिका केल्या आणि त्या एकांकिका स्पर्धांतही गाजल्या. तसेच वेगवेगळ्या विषयांवर प्रयास आणि कलारंग मार्फत सादर केलेल्या ५०० हून अधिक जनजागृतीपर पथनाट्यात त्यांनी भूमिका केल्या आहेत. प्रयासच्या ‘नवसाला पावणारा अलिबागचा सिद्धिविनायक’ या माहितीपटात त्यांनी भूमिका केली आहे. तसेच निषाद निर्मित ‘धुमार’ या लघुचित्रपटातही त्यांची भूमिका आहे. अक्षय केबल निर्मित ‘बोला मुग्धा जिंदाबाद’ या सुप्रसिद्ध व्हिडीअर गीतात कलाकार म्हणूनही त्यांनी काम केले आहे. शर्मिला सानकर दिग्दर्शित ‘धोबी की दुल्हन बडी प्यारी है’ या हिंदी चित्रपटात त्यांनी भूमिका केली आहे. तसेच ‘गुलमोहर’ या चित्रपटातही त्यांची भूमिका आहे. स्वरमधुर म्युशिकच्या ‘कावळा काव काव करतय’ या ऑडिओ-व्हिडिओ अल्बममध्ये त्यांच्या नृत्याची धमाल आहे. रोहित पाटील यांच्या ऑर्केस्ट्रात निवदन व विनोदी स्किटचे ते सादरी करण करतात.
त्यांना कुलाबा जीवन गौरव पुरस्काराने गौरविण्यात आले आहे. तसेच ज्या शाळेत ते शिकले त्याच शाळेत त्यांना सांस्कृतिक कार्यक्रमाचे परीक्षक म्हणून त्यांना सन्मानाने बोलावले जाते. घरचा पाठिंबाही त्यांना नेहमी बळ देत आला आहे. पत्नी सौ. पायल आणि मुलगा शौर्य तर त्यांचा प्रेरणास्त्रोत आहे.
स्व. विजय बारसे, प्रकल्प वाणी, संदेश गायकवाड, सचिन शिंदे, किरण साष्टे, मनीष अनसुरकर, विक्रांत वार्डे, रणजीत घरत, सागर नार्वेकर, किशोर म्हात्रे आदि कलाकार, दिग्दर्शकांचे मार्गदर्शन आपल्याला लाभले आणि या सगळ्यांसोबत आपल्याला काम करायला मिळाले यांचा नम्रपणे उल्लेख योगेश पवार करतात. योगेश पवार रंगभूमीवरील बहुरुपी असले तरी नम्रतेचे खरे रुप त्यांच्याकडे कायम आहे.
योगेश पवार यांचा मो. ९८२३४७११००
अलिबाग तालुक्यात अनेक गुणी कलाकार आहेत. या गुणी कलाकारांत किहीम-साईनगरच्या योगेश पवार यांचे नाव घ्यावे लागेल. योगेश पवार यांना रंगभूमीवरील बहुरुपीच म्हटले पाहिजे, इतके त्यांच्या भूमिकांत वैविध्य आहे. या वैविध्यानेच त्यांच्यातील कलाकाराला सातत्याने एक आव्हान मिळत आले आहे आणि हे आव्हान त्यांनी सतत लिलया पेलले आहे. त्यामुळेच योगेश पवार रंगभूमीवरील खणखणीत नाणे आहे.
योगेश भिकाजी पवार यांची नाट्यआवड ही शालेय जीवनातली. चोंढी-किहीमच्या स.म. वडके विद्यालयाचे ते विद्यार्थी. खोडकर असले असले तरी ते शिक्षकांचे लाडके होते. आज मात्र त्यावेळचा खोडकर मुलगा अवखळ कलाकार म्हणून संपूर्ण नाट्यरसिकांचा लाडका बनला आहे. २००२ साल हे योगेश पवार यांच्या जीवनाला कलाटणी देणारे ठरले. याच वर्षी योगेश पवार हे विजय बारसे या परिसाच्या सहवासात आले आणि त्यांचे सोने झाले. त्यावर्षी विजय बारसे यांच्या प्रयास सांस्कृतिक मंडळाने हिंदी राज्य नाट्यस्पर्धेसाठी सादर केलेल्या ‘ढलती छॉव’ या नाटकातून ‘रामू’ या नोकराची भूमिका करुन रंगभूमीवर खर्‍या अर्थाने वाटचाल सुरु केली. २००४ साली प्रयासच्याच ‘होऊन जाऊ दे एकदाच’ या राज्यनाट्य स्पर्धेसाठी केलेल्या नाटकात त्यांनी भूमिका केली. त्याचे विविध ठिकाणी प्रयोगही झाले. त्याच वर्षी प्रयासच्याच ‘आन महाराष्ट्राची’ या लोकनाट्यात भूमिका केली. प्रयासच्या ‘अंध कोलाहल’साठी त्यांनी प्रकाश योजनाही केली. २००५ साली हजारीबाग येथील पर्यटन महोत्सवात प्रयासने सादर केलेल्या ‘एक खोज दमकते सुरज की और’ या हिंदी पथनाट्यातही योगेश पवार यांच्या भूमिकेचे कौतुक झाले.
२००३ साली किशोर म्हात्रे यांच्या रंगसेवा नाट्यसंस्थेने राज्यनाट्य स्पर्धेत सादर केलेल्या ‘रंग माझा तुला’ या नाटकात छोटी भूमिका केली. या छोट्या भूमिकांतून त्यांनी कधी मोठ्या भूमिका करणे सुरु केली हे कळलेच नाही आणि कळले तेव्हा योगेश पवार नावाचं रंगभूमीवरील नाणं खणखणीतपणे वाजायला लागलं होतं. २००४ या वर्षी प्रकल्प वाणी यांच्या प्रवीणकुमार मित्रमंडळ फोफेरी यांच्या ‘अरुणोदय झाला’ या लोकनाट्यात योगेश पवार यांनी ‘महाराज’ ही प्रमुख भूमिका केली. हे त्यांचे पहिले लोकनाट्य. २००५ साली त्याच संस्थेच्या ‘द्रोपदी वस्त्रहरण’ या लोकनाट्यात त्यांनी ‘टेंशन’ आणि ‘रावण’ या भूमिका केल्या.
नंतर २००६ साली प्रकल्प वाणी यांनी कलारंग सामाजिक, सास्कृतिक संस्थेची स्थापना केल्यावर योगेश पवार यांना आपल्या कलेचे रंग दाखवायला जणू काही मोकळे आकाश भेटले. त्याच वर्षीच्या ‘च्या मायला एकदम टाप’ या कलारंगने सादर केलेल्या नाटकात हवालदार आणि यमाची त्यांनी धमाल भूमिका केली. २००८ साली कलारंगने ‘गजा आला रे’ हे नाटक राज्यनाट्य स्पर्धेसाठी नेले आणि त्याचे मोठ्याप्रमाणात प्रयोगही केले. त्यात मावळा आणि इन्स्पेक्टर या दोन भूमिका करुन रसिकांचे कौतुक मिळवले.
२००९ साली योगेश पवार यांनी भूमिका कलेलेल्या कलारंगच्या ‘समझ जाव’ या एकांकिकेला मुंबईतील अमृतकुंभ एकांकिका स्पर्धेत दुसरा क्रमांक मिळाला आणि त्याच सालच्या बीड येथील अखिल भारतीय नाट्यसंमेलनासाठीही त्याची निवड झाली.
२०१० साली ‘फूल २ धमाल’ या कलारंगच्या नृत्य-नाट्य प्रयोगात अभिनेते गणेश रेवडेकर आणि विकास सामुद्रे यांच्या सोबत विनोदी स्किट्सही केले. याचीही वाहव्वा झाली. २०११ साली कलारंगच्या ‘बिन भाड्याची खोली’ या नाटकात योगेश पवार यांनी घर मालकाची भूमिका केली. या नाटकाचे राज्य नाट्य स्पर्धा आणि कल्याणच्या आचार्य अत्रे नाट्यगृह येथे व्यावसायिक प्रयोगही झाले. त्यातील त्यांच्या भूमिकेचे आणि नाटकाचे खुप कौतुक झाले.
२०१२ सालच्या कलारंगने सादर केलेल्या ‘सदा आनंदी युगे युगे’ या नाटकात त्यांनी सरपंच ही भूमिका केली. २०१३ साली कलारंगच्या ‘कट्टी बट्टी’ या नाटकात बाबाची भूमिका केली. २०१४ साली कलारंगच्या ‘कबड्डी कबड्डी’ या नाटकाचा प्रयोग पंढरपूर येथील अखिल भारतीय नाट्य संमेलनात झाला. या नाटकातही योगेश पवार यांची महत्वाची भूमिका होती.
संदेश गायकवाड यांच्या सम्यक सांस्कृतिक संस्थेच्या माध्यमातूनही योगेश पवार यांना आपले नाट्य गुण दाखवायला मिळाले. सम्यकच्या २००७ च्या ‘नो टेंशन’ या लोकनाट्यात त्यांनी यमाची भूमिका केली. याच संस्थेच्या २००८ सालच्या ‘अधूनमधून अफलातून’ या लोकनाट्यात त्यांनी महाराजांची भूमिका केली. २०१४ ला सम्यकच्या ‘लगनडाव’ या नाटकात वशा ही भूमिका केली.
योगेश पवार यांनी खेळ, चोराच्या उलट्या बोंबा, चल रे भोपळ्या टुनुक टुनुक इत्यादी एकांकिकांत भूमिका केल्या आणि त्या एकांकिका स्पर्धांतही गाजल्या. तसेच वेगवेगळ्या विषयांवर प्रयास आणि कलारंग मार्फत सादर केलेल्या ५०० हून अधिक जनजागृतीपर पथनाट्यात त्यांनी भूमिका केल्या आहेत. प्रयासच्या ‘नवसाला पावणारा अलिबागचा सिद्धिविनायक’ या माहितीपटात त्यांनी भूमिका केली आहे. तसेच निषाद निर्मित ‘धुमार’ या लघुचित्रपटातही त्यांची भूमिका आहे. अक्षय केबल निर्मित ‘बोला मुग्धा जिंदाबाद’ या सुप्रसिद्ध व्हिडीअर गीतात कलाकार म्हणूनही त्यांनी काम केले आहे. शर्मिला सानकर दिग्दर्शित ‘धोबी की दुल्हन बडी प्यारी है’ या हिंदी चित्रपटात त्यांनी भूमिका केली आहे. तसेच ‘गुलमोहर’ या चित्रपटातही त्यांची भूमिका आहे. स्वरमधुर म्युशिकच्या ‘कावळा काव काव करतय’ या ऑडिओ-व्हिडिओ अल्बममध्ये त्यांच्या नृत्याची धमाल आहे. रोहित पाटील यांच्या ऑर्केस्ट्रात निवदन व विनोदी स्किटचे ते सादरी करण करतात.
त्यांना कुलाबा जीवन गौरव पुरस्काराने गौरविण्यात आले आहे. तसेच ज्या शाळेत ते शिकले त्याच शाळेत त्यांना सांस्कृतिक कार्यक्रमाचे परीक्षक म्हणून त्यांना सन्मानाने बोलावले जाते. घरचा पाठिंबाही त्यांना नेहमी बळ देत आला आहे. पत्नी सौ. पायल आणि मुलगा शौर्य तर त्यांचा प्रेरणास्त्रोत आहे.
स्व. विजय बारसे, प्रकल्प वाणी, संदेश गायकवाड, सचिन शिंदे, किरण साष्टे, मनीष अनसुरकर, विक्रांत वार्डे, रणजीत घरत, सागर नार्वेकर, किशोर म्हात्रे आदि कलाकार, दिग्दर्शकांचे मार्गदर्शन आपल्याला लाभले आणि या सगळ्यांसोबत आपल्याला काम करायला मिळाले यांचा नम्रपणे उल्लेख योगेश पवार करतात. योगेश पवार रंगभूमीवरील बहुरुपी असले तरी नम्रतेचे खरे रुप त्यांच्याकडे कायम आहे.
योगेश पवार यांचा मो. ९८२३४७११००
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा